Bijna iedereen is wel eens misselijk. Maar wat is misselijkheid precies? En waar komt het vandaan? In dit artikel bespreken we alles rondom het thema ‘misselijkheid’.
Inhoud
Wat is misselijkheid?
Wanneer mensen misselijk zijn, ervaren ze veelal een onaangenaam gevoel in hun buik. Dit gevoel kan bovendien gepaard gaan met neiging tot braken. Er is vaak geen exacte oorzaak te vinden voor misselijkheid. Als er al sprake is van een oorzaak, dan kunnen deze ook nog eens enorm verschillen. Gelukkig is misselijkheid in de meeste gevallen geen ernstige aandoening, maar moet je gewoonweg even wachten totdat het over gaat.
Maar waar komt dat onaangename gevoel eigenlijk vandaan? Wanneer het lichaam schadelijke stoffen heeft in- en opgenomen en deze wilt tegengaan, wordt iemand misselijk. Want zodra dit proces begint, ontstaat er tegelijkertijd in het zogenaamde braakcentrum – een plekje in de hersenen – een reactie. Het braakcentrum wordt namelijk geprikkeld waardoor de maag een signaal krijgt dat het zijn inhoud moet legen. En dit gebeurd dan ook regelmatig als een persoon moet overgeven en/of diarree krijgt.
Als je misselijk bent ontstaat er niet alleen in het braakcentrum een reactie, maar ook in andere delen van het lichaam. Zo neemt de functie van de maag af zodat het minder maagzuur gaat vormen. Bovendien neemt de speekselproductie toe waardoor voedsel in de maag omhoog wordt geduwd naar de slokdarm. Dit proces gaat tevens gepaard met hevige samentrekking van de buikspieren en een ontspanning van de slokdarm. Hierdoor moeten de meeste mensen braken. Overgeven kan tegelijkertijd hevige transpiratie en een vertraagde hartslag veroorzaken.
Over het algemeen worden de meeste mensen misselijk van bijvoorbeeld eten, te harde muziek, te snelle reclamebeelden en dergelijke. Enig idee hoe dat komt? Ook hierop is gemakkelijk een antwoord te geven. Misselijkheid wordt namelijk opgewekt via ruiken, proeven en zien. Het braakcentrum in de hersenen ontvangt immers al zijn informatie vanuit het evenwichtsorgaan, de hersenen en maag-darmkanaal.
Symptomen bij misselijkheid
Wanneer je misselijk bent, hoef je niet per se ongelooflijk ziek te zijn. Toch zijn er een aantal symptomen waardoor je je wel buitengewoon ellendig kunt voelen. Hieronder hebben we een lijstje opgesteld met de meest voorkomende symptomen van misselijkheid:
- Alles staat je tegen;
- Braken;
- Draaiduizeligheid;
- Draaierig gevoel;
- Een vertraagde hartslag;
- Geen of weinig eetlust;
- Maagpijn;
- Overmatige speekselproductie;
Het kan natuurlijk voorkomen dat jouw klachten met maar een paar symptomen van misselijkheid overeenkomen. Er kan hier sprake zijn van een andere aandoening. Heb je veel twijfel? Neem dan gerust contact op met de huisarts.
Oorzaken van misselijkheid
Er zijn een tal van oorzaken bekend bij misselijkheid. De meest gebruikelijke oorzaken zijn natuurlijk overmatig alcoholgebruik en eten. Een minder bekende oorzaak is de maandelijkse menstruatie bij vrouwen. Tijdens de menstruatie kunnen vrouwen door hormonale veranderingen misselijk worden. Vaak wordt de misselijkheid hiervan onderschat. Ook kan zwangerschap een grote oorzaak zijn bij misselijkheid. Zwangerschapsmisselijkheid kenmerkt zich vooral door het misselijk zijn tijdens de ochtenden. Hier gaan we nog dieper op in onder het kopje ‘Misselijk bij zwangerschap’. Maar ook kun je misselijk doordat je aan een bepaalde stoornis of ziekte lijdt. Tot slot zijn er mensen (en dieren) die misselijk worden door het zitten in vervoerstuigen. Deze stoornis die zich gevestigd heeft in het evenwichtsorgaan noemen we ook wel ‘wagenziekte’.
Mensen kunnen dus overal beroerd van worden, misselijkheid is namelijk persoonsgebonden. Dat wil zeggen dat de ene persoon bijvoorbeeld misselijk kan worden door te snelle beelden op televisie, terwijl de andere juist misselijk wordt van kermis- en pretparkattracties.
Het is onderzocht dat permanent misselijk zijn, zonder overgeven, meestal wordt veroorzaakt door psychologische factoren, zoals angst of stress. In de meeste gevallen gaat misselijkheid echter gepaard met braken.
Misselijkheid kan dus diverse oorzaken hebben, hieronder hebben we een lijstje opgesteld met de meeste triggers:
- Algemene koorts of infecties;
- Alvleesklierontsteking;
- Stoornissen zoals middenooraandoeningen zijn hier een voorbeeld van. Zo kunnen benigne paroxysmale positieduizeligheid en afwijkingen aan het binnenoor- en evenwichtsorgaan (labyrint) misselijkheid veroorzaken;
- Galstenen;
- Griep;
- Lage bloeddruk;
- Leverziekte;
- Maagdarmaandoeningen;
- Middenrifbreuk;
- Middenrifbreuk;
- Een voorbeeld is chemotherapie;
- Psychische oorzaken;
- Stoornissen in het centrale zenuwstelsel. Migraine of andere vormen van hoofdpijnen veroorzaken vaak een onaangenaam gevoel in de maag. Verder zijn infecties, schedeltrauma’s en een verhoogde druk in de schedel triggers voor misselijkheid.
- Stoornissen in het maag-darmkanaal. Voorbeelden hiervan zijn infecties, maagirritaties of het slecht functioneren van de darm. Maar ook kan een afsluiting van de darm of maag zorgen voor misselijkheid. Tot slot is een afwijking aan de lever, galblaas of pancreas een veroorzaker van misselijkheid;
- (Voedsel)vergiftiging;
Wanneer arts raadplegen?
Een normale misselijkheid komt natuurlijk wel eens voor. Toch kan het een goed idee zijn om je huisarts een bezoekje te brengen wanneer je ontzettend veel moet overgeven. Door overmatig braken is het namelijk mogelijk dat je uitdroogt. Indien dit niet vroegtijdig wordt behandeld, kan uitdroging dus levensbedreigend zijn. Jonge kinderen en ouderen hebben in dit geval een nog grotere kans op overlijden dan jongvolwassenen.
Symptomen van uitdroging
Om uitdroging tegen te gaan, hebben we hieronder een lijstje opgesteld voor degenen die denken dat ze met uitdroging te maken hebben. Symptomen van uitdroging zijn:
- Diepliggende ogen;
- Dorst;
- Droge lippen;
- Droge tong;
- Snelle ademhaling;
- Weinig plassen.
Neem direct contact op wanneer…
- Als een baby onder de drie maanden overgeeft;
- Wanneer je braaksel bloed bevat;
- Indien het braken gepaard gaat met ernstige buikpijn, hoge koorts, hoofdpijn, verlaagd bewustzijn of verwardheid;
- Als het braken meerdere dagen duurt;
- Wanneer de misselijkheid langer dan een week aanhoudt;
- Indien je meer dan twee dagen donkere urine hebt;
- Als je last hebt van misselijkheid in combinatie met doofheid of oorsuizen;
- Wanneer je zwanger bent en overmatig moet braken en geen vocht binnenhoudt.
Misselijkheid bestrijden
Tips tegen misselijkheid
Er zijn een aantal tips die we je kunnen meegeven om de misselijkheid te bestrijden. De een zal beter helpen dan de andere, maar ze zijn allen het proberen waard. Doe vooral waar jij je goed bij voelt! Hieronder volgt een aantal tips die je kunt gebruiken tegen misselijkheid:
- Doe rustig aan. Indien je misselijkheid ervaart, is het geen goed plan om kilometers te gaan lopen, fietsen of rijden. Blijf dus lekker thuis en neem voldoende rust. Ga niet op de bank of in bed liggen, dit stimuleert echter de misselijkheid. Je kunt het beste een stoel pakken, ga rechtop zitten en probeer zo veel mogelijk te ontspannen. Je hebt het verdiend!
- Drink veel water. Neem om de 5 à 10 minuten een slokje water. Lust je geen water? Dan kunnen we je ook kamillethee of muntthee aanraden. Drink bij misselijkheid nooit alcohol of koffie.
- Eet licht verteerbaar voedsel. Indien er sprake is van een voedselvergiftiging, is het van belang licht verteerbaar voedsel tot je te nemen. Een voorbeeld hiervan is een beschuitje met kaas.
- Kauw op gember. Je zou het waarschijnlijk niet geloven, maar gember helpt wel degelijk bij misselijkheid. In gember zit namelijk een stofje dat gingerol heet. Gingerol zorgt o.a. voor de tijdelijke blokkering van het signaal tussen het braakcentrum en de maag.
- Proef een augurk. Het is wetenschappelijk bewezen dat augurken een goed middel tegen misselijkheid zijn. Dit komt mede door het zuur dat een augurk bevat. Maar ook helpt een augurk om vette maaltijden te verteren. Let er echter wel op of je geen voedselvergiftiging hebt, want dan wordt het eten van een augurk sterk afgeraden!
- Vermijd sterke geuren. Zoals we allemaal wel weten, kun je al door een enkele ui ontzettend misselijk worden. Vermijd dus alles wat maar een enkel geurtje verspreid.
Medicijnen tegen misselijkheid
Indien de misselijkheid niet op een natuurlijke manier wilt overgaan, en de kans op uitdroging alsmaar toeneemt, dan schrijft de arts je hoogstwaarschijnlijk geneesmiddelen voor. Dit is én blijft echter sterk afhankelijk van de oorzaak en situatie.
- Heb je veel last van wagenziekte? Een arts zal je dan bijvoorbeeld adviseren cyclizine of meclozine te nemen. Deze middelen blokkeren het bekende plekje in de hersenen –het braakcentrum, waardoor kortdurende misselijkheid wordt gestopt.
- Ben je zwanger en onderga je hevige klachten van misselijkheid? Ook dan zal een huisarts je waarschijnlijk cyclizine of meclozine meegeven.
Maar er zijn nog tal van andere geneesmiddelen op de markt tegen misselijkheid. Deze hoeven niet altijd het braakcentrum te blokkeren. Ook kunnen ze bijvoorbeeld op de maag of darm werken waardoor deze sneller zijn inhoud leegt en de misselijkheid op den duur afneemt.
Enkele bekende medicijnen tegen misselijkheid zijn:
- Dit geneesmiddel stimuleert de maagbewegingen zodat het voedsel sneller naar de darm wordt verplaatst. Domperidom wordt naast misselijkheid, tevens gebruikt bij maagklachten, migraine en problemen bij borstvoeding.
- Okugest VSM tabletten. Deze tabletten verbeteren tevens de spijsvertering. Naast misselijkheid, wordt dit homeopathisch middel gebruikt tegen diarree en een opgeblazen gevoel. Okugest is bovendien een bekend middel onder zwangere vrouwen.
- Steigerwald Iberogast. Dit middel ondersteunt het behoud van een goede maagfunctie en een normale zuurgraad in de maag waardoor de misselijkheid afneemt.